‘कुरा काट्नु’ चलनचल्तीको यो भाषाले कसैको अनुपस्थितीमा उनको नराम्रो कुरा गर्नु भन्ने जाउँछ । यो एक व्यक्तिगत प्रवृत्ति हो । अक्सर मान्छेमा यस किसिमको प्रवृत्ति हुन्छ । जब साथीभाई, आफन्त, सहकर्मी भेटघाट हुन्छ, उनीहरु आपसमा त्यही व्यक्तिको कुरा गर्छन्, जो त्यहाँ उपस्थित भएका हुँदैनन् ।
यसरी अरुको कुरा गरिरहँदा उनको सवल पक्ष, राम्रो पक्ष, सफलता, प्रगति, क्षमता आदिको कुरा विरलै हुन्छ । बरु, उनको कमजोर पक्ष खोतलिन्छ । उनको विफलताबारे चर्चा गरिन्छ । उनको गल्ती-कमजोरीबारे वहस गरिन्छ ।
आखिर यसबाट के लाभ मिल्छ ? यसरी कुरा काट्नुको आशय के हो ?
जब हामी अरुको कुरा काटिरहेका हुन्छौं, तब उनले ति कुराहरुमा सुधार गरोस् भन्ने ध्येय राखिन्छ ? वा उसले आफ्ना गल्ती-कमजोरी महसुष गरोस् भन्ने चाह राखिन्छ ?
बेकारका बात
हामी जसको कुरा काटिरहेका हुन्छौं, उक्त व्यक्तिलाई ति कुराको कुनै जानकारी हुँदैन । किनभने उसले ति कुरा सुनेकै हुँदैनन् । कुन साथीले के भन्छन्, के भनिरहेका छन् भन्ने कुरामा अनभिज्ञ हुन्छन् । जब लक्षित व्यक्तिलाई उनको बारेमा गरिएको नकारात्मक टिप्पणी थाहा हुँदैन भने उसको कुरा काट्नुको अर्थ के ?
वास्तवमा सबैलाई थाहा हुन्छ कि यदि हामीले कसैको कुरा काट्छौ भने, त्यसबारे सम्बन्धित व्यक्ति वेखबर हुन्छ । हामी पनि त त्यही चाहन्छौ, उनले आफ्नो कुरा काटेको भेउ नपाओस् । हामी जुन व्यक्तिको कुरा गर्छौ, त्यही व्यक्ति ति सब कुराबाट बेखबर रहन्छ भने यसको प्रतिफल के त ?
यो प्रश्नमा नै हामीले उत्तर खोज्नुपर्छ ।
मनोविकार
सामान्यत अरुको कुरा काट्नुको कुनै अर्थ र फाइदा छैन । त्यसले केवल समयको वर्वाद गर्छ । तर, अरुको कुरा काट्ने हाम्रो प्रवृत्ति छ । कुरा काट्दा रमाइलो अनुभूत गर्न सक्छौं । यो एक मनोवैज्ञानिक समस्या हो ।
अक्सर मानिस अरुको कमीकमजोरी, नकारात्मक पक्ष खोतलेर आनन्दित हुन्छ भने त्यो उसको मनोवैज्ञानिक समस्या हो । मनोविज्ञहरु यसै भन्छन् । उनीहरु के पनि भन्छन् भने, ‘मान्छेले अरुको गल्ती-कमजोरीको चर्चा गरेर आफु राम्रो भएको देखाउने यत्न गर्छ । आफुभित्र दविएको ग्लानी पखाल्ने मेलो हो यो ।’
मान्छेले यसरी अरुको गल्ती खोतलेर, कमजोरीको चर्चा गरेर त्यसबेला आनन्द लिन्छ, जब आफुमा त्यस व्यक्तिप्रति इष्र्या, क्रोध, गुनासो रहन्छ । यसको अर्थ मनभित्र गुम्सिएको कुण्ठा पोख्न मान्छेले अरुको कुरा गर्छन् ।
अरुको नकारात्मक कुरा गरिरहँदा मान्छेलाई आफु राम्रो छु भन्ने भ्रम रहन्छ । यही भ्रमले उसलाई क्षणिक रुपमा भएपनि सन्तोष दिलाउँछ ।
Views: 0